Migotanie przedsionków (MP) to rodzaj zaburzenia rytmu serca (arytmii), które polega na bardzo szybkich i nieregularnych skurczach przedsionków serca (350–700/min).
– W trakcie migotania przedsionek prawie nie kurczy się, znajdująca się w nim krew zalega, ma skłonność do tworzenia skrzepliny. Ta może uruchomić się i płynąc z prądem krwi najczęściej wędruje do naczynia mózgowego, zatyka je i powoduje niedokrwienie i martwicę fragmentu mózgu – mówi prof. Maria Trusz-Gluza, kardiolog z Katedry i Kliniki Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. – To właśnie udar niedokrwienny mózgu jest najczęstszą konsekwencją migotania przedsionków – dodaje.
Gdy serce pracuje niemiarowo, powstaje jeszcze inny problem – organizm jest niedotleniony. Wówczas serce musi pracować ciężej, by to zrekompensować. Po pewnym czasie może to doprowadzić do niewydolności serca. Z kolei niedotlenienie organizmu może skutkować często nieodwracalnymi zmianami, np. niedotlenienie mózgu może doprowadzić do otępienia.
U około 35 proc. osób z migotaniem przedsionków rozwija się udar.
Migotanie przedsionków – rodzaje
Należy zaznaczyć, że migotanie przedsionków nie jest tym samym co trzepotanie przedsionków. W tym ostatnim przypadku skurcze przedsionków są uporządkowane i występują z częstotliwością 250–350/min. Z kolei skurcze przedsionków w granicach 100-250/min to częstoskurcz przedsionkowy.
Wyróżnia się kilka rodzajów migotania przedsionków:
- okresowe (napadowe) migotanie przedsionkówpojawia się i ustępuje samoistnie w przeciągu 7 dni.
- przetrwałe (ciągłe) migotanie przedsionkównie ustępuje samoistnie. W tym przypadku niemiarowa praca przedsionków utrzymuje się dłużej niż 7 dni
- przetrwałe długo trwające migotanie przedsionków– utrzymuje się dłużej niż rok
- utrwalone migotanie przedsionków, które nie ustąpiło po kardiowersji(po przywróceniu prawidłowego rytmu serca)
Migotanie przedsionków – przyczyny
Przyczyną migotania przedsionków mogą być schorzenia sercowo-naczyniowe, takie jak:
- nadciśnienie tętnicze
- wady zastawek serca
- choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa)
- kardiomiopatia
- wady wrodzone serca
- zapalenie mięśnia sercowego
- zapalenie osierdzia
Do migotania przedsionków mogą doprowadzić także choroby ogólnoustrojowe, które zajmują też serce, np.:
Inne schorzenia, które mogą doprowadzić do migotania przedsionków, to:
- nadczynność tarczycy
- cukrzyca
- choroby płuc
- guz chromochłonny
Częste i szybkie skurcze przedsionków serca mogą się pojawić także po operacjach kardiologicznych (to częsty problem osób po pomostowaniu aortalno-wieńcowym, czyli założeniu by-passów) lub być powikłaniem przyjmowanych leków, alkoholu, kofeiny, dopalaczy.
Migotanie przedsionków – leczenie
Wyróżnia się trzy metody leczenia migotania przedsionków:
- leki
– kontrolujące częstotliwość rytmu komór – kontrolujące rytm serca
Pozwalają one zapobiec zbyt szybkiemu biciu serca. Mogą również zapobiegać niebezpiecznym rodzajom uderzeń serca. Jednak nie powstrzymują migotania przedsionków.
– hamujące krzepnięcie krwi i zmniejszające ryzyko udaru
Ich przyjmowanie zmniejsza ryzyko wystąpienia udaru. Są to antagoniści witaminy K lub antykoagulanty nowej generacji. Oba powstrzymują krew zalegającą w sercu przed tworzeniem zakrzepu. Jednak ich przyjmowanie może powodować skutki uboczne. Antagoniści witaminy K mogą powodować m.in. zmiany krwotoczne i zwiększać ryzyko krwawień. Podobnie antykoagulanty, których nie mogą przyjmować pacjenci z wadami serca lub po wszczepieniu zastawek.
- zabiegi niechirurgiczne
– kardiowersja, czyli przywrócenie prawidłowego rytmu serca za pomocą elektrod
– ablacja przezcewnikowa (przezskórna) – polega na zniszczeniu lub odizolowaniu obszaru serca, który powoduje powstawanie arytmii za pomocą ciepła lub zimna (krioablacja). Wykonuje się ją u pacjentów opornych na leczenie migotaniu przedsionków za pomocą leków
– ablacja węzła przedsionkowo-komorowego – gdy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne i arytmia wywołuje bardzo szybki rytm komór, celowo wszczepia się stymulator serca i niszczy węzeł przedsionkowo-komorowy
- zabiegi chirurgiczne(wykonuje się je w ostateczności)
– zabiegi na otwartym sercu lub mniej inwazyjne – zamknięcie uszka lewego przedsionka (metodą chirurgiczną lub niechirurgiczną)
– Należy stosować się do szerokich zaleceń dotyczących zdrowego stylu życia – mówi prof. Maria Trusz-Gluza, kardiolog. Oddać się opiece lekarza (najlepiej kardiologa), którego darzy się zaufaniem. Zgodnie z jego zaleceniem należy przyjmować bardzo regularnie dobrane leki. Jest to niezwykle ważne w przypadku leków zmniejszających krzepliwość krwi (profilaktyka udaru mózgu), leków antyarytmicznych czy obniżających ciśnienie tętnicze krwi – dodaje kardiolog.
Migotanie przedsionków – objawy
U niektórych migotanie przedsionków przebiega bezobjawowo. Jednak nawet jeśli pojawiają się jakieś symptomy MP, to nie są one identyczne u wszystkich osób:
- przyspieszone lub galopujące bicie serca
- uczucie kołatania lub łomotania w sercu
- napadowe poty
- zmniejszenie tolerancji wysiłku
- duszności
- zmęczenie
- zawroty głowy
- omdlenia
U niektórych migotanie przedsionków przebiega bezobjawowo, w związku z tym można mieć MP i o tym nie wiedzieć.
Migotanie przedsionków – skutki
Migotanie przedsionków to jedna z poważniejszych współczesnych epidemii – szacuje się, że w Polsce dotyczy 600-700 tys. osób, a częstość występowania wzrasta wraz z wiekiem.
Migotanie jest przyczyną 20-30 proc. udarów niedokrwiennych – obecność migotania zwiększa ryzyko udaru średnio pięciokrotnie. W ciągu godziny 2-3 pacjentów doznaje takiego udaru; 60% z nich umrze w ciągu roku.
Inne konsekwencje migotania to zwiększenie ryzyka zawału, niewydolności serca, zaburzeń poznawczych.
Rozpoznanie u pacjenta migotania przedsionków jest bardzo ważne, gdyż wczesne zastosowanie leku zmniejszającego krzepliwość krwi może uchronić go przed udarem niedokrwiennym mózgu.
Warto wiedzieć
Eksperci oceniają, że wiedza Polaków nt. profilaktyki i leczenia migotania przedsionków wzrasta – zarówno za sprawą popularyzacji zdrowego stylu życia (aktywności fizycznej, zdrowej diety, rezygnacji z używek), jak i dostępności wiarygodnych źródeł informacji. Wśród tych ostatnich jest portal www.arytmiagroziudarem.pl, stworzony przez Polskie Towarzystwo Kardiologiczne (PTK). Witryna to kompendium wiedzy, obejmujące m.in. porady specjalistów związane z funkcjonowaniem pacjenta w życiu codziennym (np. informacje o diecie czy dyscyplinach sportowych, które może uprawiać osoba cierpiąca na migotanie przedsionków).
WSTECZ