Rosnąca świadomość Polaków w zakresie wpływu jakości powietrza na zdrowie przełożyła się na wzrost zainteresowania tymi urządzeniami, lecz także alternatywnymi metodami usuwania zanieczyszczeń. Czy taką alternatywą mogą być rośliny doniczkowe?
Rośliny pochłaniają wyłącznie zanieczyszczenia gazowe, natomiast w walce z pyłami zawieszonymi, czyli głównym składnikiem smogu, są całkowicie nieskuteczne. Co więcej, w domowych warunkach efektywność roślin jest niska, dlatego w pomieszczeniu musiałoby znaleźć się ich dość dużo, aby powietrze zostało oczyszczone z LZO. Rośliny mogą wspomagać walkę z zanieczyszczeniami, ale jeśli chcesz jak najlepiej zadbać o zdrowie swoje i swoich bliskich, zaopatrz się w oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA i filtrem węglowym.
Chamedora wytworna (Chamaedorea elegans)
| Nazwa polska | Chamedora wytworna |
| Nazwa systematyczna | Chamaedorea elegans |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | w cieniu lub w półcieniu, w głębi pomieszczenia |
| Preferowana gleba | żyzna, próchnicza, najlepiej z domieszką torfu, odczyn pH w granicach 5-6 |
| Sposób podlewania | wtedy, gdy podłoże jest przesuszone, przegotowaną wodą o temperaturze pokojowej |
| Dodatkowe uwagi | nawilża powietrze |
Nefrolepis wyniosły
| Nazwa polska | Nefrolepis wyniosły |
| Nazwa systematyczna | Nephrolepis exaltata |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | miejsca, gdzie dociera rozproszone światło |
| Preferowana gleba | specjalne podłoże do paproci, ewentualnie ziemia torfowa, lekko kwaśna, z dodatkiem mchu albo keramzytu |
| Sposób podlewania | latem przynajmniej 2-3 razy w tygodniu, zimą co najmniej raz na tydzień |
| Dodatkowe uwagi | nie lubi przesadzania |
Zielistka Sternberga
| Nazwa polska | Zielistka Sternberga |
| Nazwa systematyczna | Chlorophytum comosum |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | miejsca o średnim stopniu nasłonecznienia |
| Preferowana gleba | zwykła ziemia dla roślin doniczkowych |
| Sposób podlewania | wodą o temperaturze pokojowej, kiedy górna warstwa podłoża jest przesuszona |
| Dodatkowe uwagi | brązowienie końcówek świadczy o zbyt intensywnym podlewaniu |
Sansewieria gwinejska
| Nazwa polska | Sansewieria gwinejska |
| Nazwa systematyczna | Sansevieria trifasciata |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | miejsca nasłonecznione |
| Preferowana gleba | lekka, próchnicza, o odczynie zbliżonym do obojętnego |
| Sposób podlewania | poprzez wlewanie wody do podstawki |
| Dodatkowe uwagi | roślina trująca |
Daktylowiec niski
| Nazwa polska | Daktylowiec niski |
| Nazwa systematyczna | Phoenix roebelinii roebelenii |
| Co usuwa | ksyleny, formaldehyd |
| Najlepsza lokalizacja | ciepłe i słoneczne miejsce w odległości 0,5-2 m od okna |
| Preferowana gleba | średnio ciężka, próchnicza, o pH w granicach 5,7-6,8 |
| Sposób podlewania | w okresie wegetacyjnym obficie, w pozostałe miesiące umiarkowanie |
| Dodatkowe uwagi | latem można wynosić go na zewnątrz, ale nie może być narażony na wiatr |
Bluszcz pospolity
| Nazwa polska | Bluszcz pospolity |
| Nazwa systematyczna | Hedera helix |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | miejsce lekko zacienione, a w przypadku młodych roślin najlepiej na parapecie okna północnego |
| Preferowana gleba | standardowa ziemia doniczkowa z dodatkiem piasku lub żwiru, dobrze przepuszczalna |
| Sposób podlewania | nie częściej niż dwa razy w tygodniu i niezbyt obfite |
| Dodatkowe uwagi | roślina trująca |
Aglaonema
| Nazwa polska | Aglaonema |
| Nazwa systematyczna | Aglaonema Schott |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | miejsce ciepłe, ale nie bezpośrednio nasłonecznione |
| Preferowana gleba | mieszanka torfu i piasku z niewielką ilością kompostu lub uniwersalna mieszanka ziemi ogrodniczej |
| Sposób podlewania | wiosną i latem obficie, a zimą oszczędniej, zawsze miękką wodą |
| Dodatkowe uwagi | zawiera substancje, które działają drażniąco na skórę i śluzówkę |
Anturium Andreego
| Nazwa polska | Anturium Andreego |
| Nazwa systematyczna | Anthurium andreanum |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | stanowisko jasne, ale nie bezpośrednio nasłonecznione |
| Preferowana gleba | kwaśna o pH w granicach 4,5-5,5, lekka i próchnicza, a najlepiej mieszanka ziemi liściowej, kory, torfu i piasku w równych proporcjach |
| Sposób podlewania | odstałą, miękką wodą o temperaturze pokojowej, dbając o to, aby ziemia była stale zwilżona, lecz nie mokra. |
| Dodatkowe uwagi | zawiera substancje trujące |
Gerbera Jamesona
| Nazwa polska | Gerbera Jamesona |
| Nazwa systematyczna | Gerbera jamesonii |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | stanowisko widne, ale nie bezpośrednio nasłonecznione |
| Preferowana gleba | żyzna, a jednocześnie lekka i przepuszczalna, np. zwykła ziemia doniczkowa z dodatkiem piasku i torfu |
| Sposób podlewania | w okresie wegetacji często w niedużych ilościach, pomiędzy październikiem a marcem minimalnie |
| Dodatkowe uwagi |
|
Dypsis lutescens (Chrysalidocarpus lutescens, Palma Areka)
| Nazwa polska | Dypsis lutescens/Palma Areka (Chrysalidocarpus lutescens) |
| Nazwa systematyczna | Dypsis lutescens (Chrysalidocarpus lutescens) |
| Co usuwa | ksyleny, formaldehyd, toluen |
| Najlepsza lokalizacja | ciepłe, w słońcu lub półcieniu |
| Preferowana gleba | specjalne podłoże dla palm albo uniwersalna ziemia ogrodnicza z dodatkiem gliny i piasku, z warstwą drenażową na dnie donicy |
| Sposób podlewania | od wiosny do jesieni dwa razy w tygodniu, zimą raz |
| Dodatkowe uwagi | żółknięcie i usychanie liści świadczy o niskiej wilgotności powietrza w pomieszczeniu |
Chryzantema wielkokwiatowa
| Nazwa polska | Chryzantema wielkokwiatowa |
| Nazwa systematyczna | Chrysanthemum morifolium |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | miejsce jasne, nasłonecznione |
| Preferowana gleba | żyzne i przepuszczalne podłoże o odczynie zasadowym |
| Sposób podlewania | regularne, aby zachować wilgotną, lecz nie mokrą glebę |
| Dodatkowe uwagi | w domu kwitnie krócej niż na zewnątrz |
Dracena odwrócona
| Nazwa polska | Dracena odwrócona |
| Nazwa systematyczna | Dracaena reflexa |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | jasne miejsce, ale nie w bezpośrednim kontakcie ze słońcem |
| Preferowana gleba | lekka i porowata z warstwą drenażową na dnie donicy |
| Sposób podlewania | latem obficie, aby ziemia była cały czas wilgotna, a zimą wtedy, gdy podłoże przeschnie |
| Dodatkowe uwagi | lubi wysokie temperatury, dlatego zimą nie powinna być przechowywana w miejscu, gdzie jest mniej niż 15-18° C |
Dracena wonna
| Nazwa polska | Dracena wonna |
| Nazwa systematyczna | Dracaena fragrans |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | miejsce jasne, ale nie bezpośrednio nasłonecznione |
| Preferowana gleba | próchnicze i przepuszczalne, najlepiej specjalna ziemia do dracen |
| Sposób podlewania | latem obficie, utrzymując glebę w wilgoci, a zimą wtedy, gdy podłoże przeschnie |
| Dodatkowe uwagi | zawiera substancje trujące |
Figowiec benjamina
| Nazwa polska | Figowiec benjamina |
| Nazwa systematyczna | Ficus benjamina |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | miejsce jasne, ale nie bezpośrednio nasłonecznione |
| Preferowana gleba | żyzna i przepuszczalna, o odczynie pH 5,7-6,8 |
| Sposób podlewania | miękką, najlepiej przegotowaną wodą, kiedy górna warstwa podłoża lekko przyschnie |
| Dodatkowe uwagi | roślina trująca, źle reaguje na zmianę miejsca |
Epipremnum złociste
| Nazwa polska | Epipremnum złociste |
| Nazwa systematyczna | Epipremnum aureum |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | najlepiej stanowisko dobrze naświetlone, ale przetrwa także w półcieniu |
| Preferowana gleba | uniwersalna ziemia do kwiatów doniczkowych, może być z dodatkiem piasku |
| Sposób podlewania | kiedy ziemia lekko przyschnie, latem średnio co 4-5 dni, a zimą co 7-8 |
| Dodatkowe uwagi | jego pędy mogą osiągać długość ponad 4 m |
Szparag Sprengera (aspragus gęstokwiatowy)
| Nazwa polska | Szparag Sprengera (aspragus gęstokwiatowy) |
| Nazwa systematyczna | Asparagus densiflorus |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | miejsca widne, lecz nie bezpośrednio nasłonecznione |
| Preferowana gleba | żyzne, próchniczne, lekko kwaśne (pH 6,0-6,5) |
| Sposób podlewania | miękką wodą, z częstotliwością umożliwiającą zachowanie stale wilgotnego podłoża |
| Dodatkowe uwagi |
Hoja różowa
| Nazwa polska | Hoja różowa |
| Nazwa systematyczna | Hoya carnosa |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | miejsce jasne, ale nie bezpośrednio nasłonecznione |
| Preferowana gleba | żyzna, próchnicza i przepuszczalna, może być uniwersalna ziemia do roślin doniczkowych z dodatkiem piasku |
| Sposób podlewania | w niewielkich ilościach, kiedy przeschnie górna warstwa podłoża |
| Dodatkowe uwagi |
Skrzydłokwiat
| Nazwa polska | Skrzydłokwiat |
| Nazwa systematyczna | Spathiphyllum |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | stanowisko półcieniste |
| Preferowana gleba | żyzna, przepuszczalna, lekko kwaśna (pH 5-6) |
| Sposób podlewania | latem 2-3 razy w tygodniu, zimą raz na tydzień |
| Dodatkowe uwagi |
Trzykrotka
| Nazwa polska | Trzykrotka |
| Nazwa systematyczna | Tradescantia |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | jasne, ale bez nadmiaru słońca, rozwija się także w półcieniu |
| Preferowana gleba | próchnicza, najlepiej z dodatkiem ziemi kompostowej |
| Sposób podlewania | wiosną i latem podłoże powinno być lekko wilgotne, jesienią i zimą ilość wody należy ograniczyć |
| Dodatkowe uwagi |
Liriope szafirkowata
| Nazwa polska | Liriope szafirkowata |
| Nazwa systematyczna | Liriope muscari |
| Co usuwa |
|
| Najlepsza lokalizacja | półcieniste |
| Preferowana gleba | żyzna, próchnicza, o pH kwaśnym lub lekko kwaśnym |
| Sposób podlewania | poprzez wlewanie wody do doniczki |
| Dodatkowe uwagi |
Historia badań nad roślinami oczyszczającymi powietrze
Badaniem wpływu roślin na stan powietrza zajęła się NASA, która w 1989 r. opublikowała listę 18 gatunków najlepiej radzących sobie z usuwaniem zanieczyszczeń. Znalazły się na niej: aglaonema, anturium Andreego, bluszcz pospolity, chryzantema wielkokwiatowa, daktylowiec niski, dracena odwrócona, dracena wonna, dypsis lutescens, epipremnum złociste, figowiec Benjamina, gerbera Jamesona, nefrolepis obliterata, nefrolepis wyniosły, liriope szafirkowata, rapis wyniosły, sansewieria gwinejska, skrzydłokwiat oraz zielistka Sternberga.
W trakcie badań uwzględniono efektywność walki z formaldehydem, benzenem, amoniakiem, ksylenami i trichloroetylenem.
Aby rzetelne ocenić wyniki uzyskane przez NASA, trzeba wziąć pod uwagę fakt, iż badane rośliny znajdowały się w szczelnych komorach o objętości maksymalnie 1 m³. To zupełnie inne warunki niż te, z jakimi mamy do czynienia w naszych domach i mieszkaniach.
B. C. “Bill” Wolverton, jeden z pracowników NASA kontynuował badania nad zdolnością roślin do redukcji zanieczyszczeń jeszcze przez wiele lat. W 2006 r. dokonał on eksperymentu, którego wyniki nie zostały wprawdzie oficjalnie opublikowane, ale zasługują na wspomnienie. Wolverton skonstruował wówczas filtr roślinno-powietrzny, czyli roślinę rosnącą w mieszaninie węgla aktywnego i keramzytów, którą umieścił w przyczepie silnie zanieczyszczonej formaldehydem. Przeprowadzone testy wykazały, iż jego poziom obniżył się z 0,18 ppm do 0,03 ppm.
Tematem tym zainteresował się także Stanley J. Kays z Uniwersytet w Georgii, który w 2009 r. po sprawdzeniu 28 roślin stwierdził, że niektóre z nich oczyszczają powietrze, a dodatkowo poprawiają samopoczucie psychiczne, obniżając poziom stresu i zwiększając produktywność.
Zespół Kaysa ocenił skuteczność walki usuwania benzenu, toluenu, trichloroetenu, oktanu i alfa-pinenu, z którymi spośród przebadanych gatunków najlepiej poradziły sobie aspragus gęstokwiatowy (szparag Sprengera), bluszcz pospolity (Hedera helix), hemigraphis alternata oraz hoja (Hoya carnosa).
Sam naukowiec zwrócił jednak uwagę na fakt, iż badania odbywały się w warunkach laboratoryjnych, które różnią się od domowych.
Rośliny a smog
Roślin doniczkowych nie można uznać za znakomitą broń w walce ze smogiem nie tylko ze względu na specyfikę warunków, w jakich przeprowadzono badania. Główny problem stanowi fakt, iż rośliny nie usuwają pyłów zawieszonych, czyli podstawowego składnika smogu. Jeśli chcesz oczyścić powietrze z pyłów PM2,5 i PM10, potrzebujesz dobrego oczyszczacza powietrza.
Czy rośliny oczyszczające powietrze mają sens?
Zaprezentowane przez nas gatunki to rośliny doniczkowe, które najlepiej radzą sobie z oczyszczaniem powietrza. Chociaż żadna z nich nie zastąpi oczyszczacza, to warto mieć je w swoim domu – będą stanowić dodatkową ochronę i zdobić pomieszczenia.
Warto pamiętać o tym, że to system korzeniowy jest elementem odpowiedzialnym za oczyszczanie, dlatego w celu pełnego wykorzystania właściwości roślin doniczkowych, należy ustawić je w taki sposób, żeby powietrze łatwo docierało do korzeni.
Drugi czynnik wpływający na efektywność walki z toksynami to stosunek liczby roślin do wielkości pomieszczenia. Możliwości filtracyjne poszczególnych gatunków są różne, ale jedna roślin z pewnością nie wpłynie znaczącą na jakość powietrza, dlatego w każdym pokoju powinno ich być kilka.
Uwaga!
Badania Kaysa wykazały też, iż plastikowe doniczki oraz pestycydy mogą stać się źródłem LZO. Warto zatem wybierać bezpieczne pojemniki i korzystać z naturalnych środków ochrony roślin.
WSTECZ
