Odleżyny zwykle tworzą się w miejscach najbardziej narażonych na długotrwały ucisk. Jeśli chory leży na plecach, pojawiają się tam, gdzie stale naciska materac, czyli wzdłuż kręgosłupa, przeważnie w okolicy kości guzicznej i krzyżowej. Mogą też powstać na potylicy, małżowinach usznych, na łopatkach, łokciach, piętach, a także w miejscach stale uciskanych przez przykrycie, np. na kolanach. Jeżeli chory leży na boku, odleżyny powstają w okolicy stawu biodrowego, na wewnętrznej stronie kolan, przy kostkach nóg i za uszami. Z kolei przy źle założonym gipsie pojawiają się tu, gdzie opatrunek ociera ciało.
Odleżyny: ucisk, obrzęk skóry, rana…
Do stale uciskanych tkanek miękkich pokrywających kości coraz słabiej dopływa krew. Pierwszym sygnałem, że zaczyna się z nimi dziać coś niedobrego, jest ból i niewielki obrzęk w miejscu ucisku. Skóra jest zaczerwieniona (tzw. rumień), a potem dochodzi do jej zasinienia i łuszczenia. Obrzęk powiększa się, a skóra staje się nadmiernie wrażliwa. Gdy dojdzie do otarcia naskórka, zaczyna się z niego sączyć płyn surowiczy. Jeżeli chore miejsce nadal jest uciskane, powoli obumierają tkanki skóry. Obumarłe, oddzielają się od zdrowych i dochodzi do ubytku owrzodzeniowego (nadżerki). Tak powstają odleżyny. Proces ten szybko postępuje i zaczynają obumierać tkanki położone głębiej, m.in. mięśni, ścięgien, niekiedy okostnej i samych kości. W końcu może dojść do zniszczenia obnażonej kości i bakteryjnego zakażenia szpiku kostnego. Zaniedbane odleżyny mogą być nawet przyczyną zgonu. By do tego nie doszło, trzeba im zapobiegać.
Opieka nad chorym: jak zapobiegać odleżynom
- chociaż 2-3 razy dziennie oglądaj okolice skóry narażone na odleżyny. Musisz to robić przy dobrym oświetleniu (żeby nie przeoczyć zaczerwienienia) i dotykając „podejrzanych” miejsc (wyczujemy nawet lekkie stwardnienia);
- co 1-2 godziny zmieniaj pozycję chorego (jeśli wozisz go na wózku inwalidzkim, musisz zmieniać mu pozycję co kwadrans);
- kup materac przeciwodleżynowy, np. zmiennociśnieniowy z elektryczną pompką, z pianogumy, profilowany na kształt pojemników do przenoszenia jaj, lub wodny (dostępne są one w sklepach zaopatrzenia medycznego);
- jeśli nie masz takiego materaca, wyłóż łóżko owczą skórą, która zmniejsza ucisk i utrzymuje skórę w dobrym stanie (rada ta dotyczy zwłaszcza osób wyniszczonych);
- stosuj środki zabezpieczające przed uciskiem, np. wałek do podpierania nóg, by nie opierały się stale na piętach, „budkę” utrzymującą kołdrę z dala od ciała, gumowe kółka, które podkłada się pod zmienione miejsca na skórze (kółko trzeba ułożyć tak, by zaczerwienione czy stwardniałe miejsce znalazło się w środku obręczy). Możesz też zagrożone odleżynami miejsca zabezpieczyć specjalnym opatrunkiem (np. granuflex extra thin);
- systematycznie zmieniaj bieliznę i pościel chorego. Często naciągaj prześcieradło i usuwaj okruszki;
- chroń skórę chorego. W czasie upałów musi być lekko zwilżana (gazikiem zmoczonym w przegotowanej wodzie) i dokładnie osuszana po kąpieli. Szczególnie skrupulatnie musisz dbać o higienę osób, które cierpią na nietrzymanie moczu lub stolca albo muszą w łóżku korzystać z basenu. Poza częstym podmywaniem musisz dokładnie osuszać ich skórę i zasypywać talkiem;
- delikatnie masuj skórę chorego, używając np. oliwki dla dzieci;
- zapewnij mu dietę bogatą w białko, wzbogaconą w witaminę C i cynk
- możesz sięgnąć po miód manuka– warto wykorzystać właściwości przeciwbakteryjne oraz działanie przeciwzapalne i oczyszczające
- jeśli chory nie może się ruszać, rób z nim ćwiczenia bierne, np. delikatnie, wiele razy zginaj mu ręce i nogi w stawach.
Źródło: www.poradnikzdrowie.pl
WSTECZ
