Berlin jest stolicą, a zarazem największym miastem Niemiec. Leży nad rzeką Sprewą na obszarze Pojezierza Brandenburskiego i Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej. Zajmuje powierzchnię 883 km². Jego liczba ludności wynosi ok. 3,4 mln osób.
Około 8% mieszkańców miasta stanowią cudzoziemcy, zwłaszcza Turcy, ludność pochodząca z byłej Jugosławii, Polacy, Grecy oraz Włosi.
Berlin podzielony jest na 23 dzielnice, tzw. Bezirke.
Jest ona ważnym ośrodkiem gospodarczym i naukowo-kulturalnym kraju. Rozwija się w nim wiele gałęzi przemysłu, a do najważniejszych z nich należą: przemysł elektrotechniczny i elektroniczny (znajdują się tu zakłady Siemens, Osram, AEG-Telefunken), maszynowy, metalowy, precyzyjny, środków transportu, spożywczy, poligraficzny, chemiczny i odzieżowy. Na wysokim poziomie rozwinięte są usługi, zwłaszcza handel i bankowość. Miasto jest niezwykle ważnym ośrodkiem naukowym. Stanowi największe centrum szkolnictwa wyższego w Niemczech. Znajdują się tu uniwersytety, szkoły sztuk pięknych, muzyczne i ekonomiczne, a ponadto liczne instytuty naukowe, ośrodki badawcze, obserwatoria astronomiczne, planetaria, biblioteki i wydawnictwa. Berlin jest także ośrodkiem kulturalnym i turystycznym. Na jego terenie znajduje się około 70 teatrów, filharmonia, około 75 muzeów oraz liczne galerie. Odbywają się w nim coroczne międzynarodowe festiwale muzyczno-teatralne. Jest także miejscem odbywania się kongresów, konferencji, zjazdów, niezliczonych wystaw i targów.
Berlin jest ponadto największym węzłem komunikacyjnym wschodniej części Niemiec. Biegnie wokół niego autostrada (łącząca się z rozchodzącą się w sześciu kierunkach siecią autostrad), na jego terenie krzyżuje się kilkanaście linii kolejowych, znajdują się tu także 3 porty lotnicze. Wewnątrz miasta system komunikacji stanowi metro, kolej miejska oraz linie autobusowe i tramwajowe. Berlin jest ponadto portem śródlądowym, dzięki rozbudowanej sieci kanałów.
Zabytkowe centrum miasta znajduje się nad rzeką Sprewą, na wschód od Bramy Brandenburskiej. Mieszczą się tu gmachy rządowe, Uniwersytet Humboldta, opera oraz liczne kościoły katedralne.
Brama Brandenburska
Brama Brandenburska (Brandenburger Tor) to prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalny zabytek Berlina. To jedyna spośród 18 bram wchodzących w skład dawnych murów miejsko-akcyzowych (Akzisemauer), która przetrwała do czasów współczesnych.Usytuowana jest na zachód od historycznego centrum miasta, na skrzyżowaniu reprezentacyjnej alei Unter den Linden z ulicą Ebertstraße. Obecna na pocztówkach, magnesach, obrazach i licznych fotografiach – na trwale wpisała się w miejski krajobraz. Nie sposób być w Berlinie i nie zobaczyć tego zabytku!
Została wzniesiona w latach 1788-1791 według projektu Carla Gottharda Langhansa na zlecenie króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II. 12 kolumn doryckich (po 6 z każdej strony) tworzy 5 monumentalnych przejść. Na górze umieszczono rzeźbę 4-konnej kwadrygi, prowadzonej przez rzymską boginię zwycięstwa – Wiktorię. Konstrukcja jest wzorowana na greckiej monumentalnej bramie zwanej Propyleje, znajdującej się na Akropolu.
Brama Brandenburska wielokrotnie była w swojej historii traktowana jako symbol: w czasach pruskich – pokoju i potęgi królestwa, po bitwie pod Jeną-Auerstedt – siły Napoleona, podczas rządów Nazistów – symbolem partii, w czasach Muru Berlińskiego – symbolem podziału, aż w końcu po 1989 r. – symbolem Zjednoczonych Niemiec.
Obecnie zabytek jest magnesem przyciągającym turystów oraz miejscem spotkań Berlińczyków. To tutaj odbywają się najważniejsze uroczystości, imprezy masowe, koncerty czy demonstracje polityczne. Również tutaj obchodzi się najhuczniejszego sylwestra w całym mieście.
Ciekawostki
- W czasach Królestwa Prus z 3 środkowych przejść mogła korzystać jednie rodzina królewska i wysoko postawieni urzędnicy. Zwykli obywatele mogli przechodzić tylko 2 skrajnymi pasażami.
- Przejście przez Bramę było zamknięte również w czasach podziału Berlina na Wschodni i Zachodni. Budowla była wówczas z obu stron otoczona Murem Berlińskim.
- W 1963 r. podczas wizyty Johna F. Kennediego pod Bramą, Sowieci rozwiesili po swojej stronie ogromne czerwone płachty materiału, tak, żeby prezydent nie mógł zobaczyć Berlina Wschodniego.
- W latach 1945-1957 na maszcie wisiała flaga Związku Radzieckiego, później zamieniono ją na flagę NRD, a w 1989 r. maszt usunięto.
- W 2009 r. w 20. rocznicę upadku Muru Berlińskiego u stóp bramy odbyła się uroczystość przewrócenia ponad 1000 ogromnych kostek domina, symbolizujących drogę demokratycznych przemian w bloku wschodnim. Osobą, która pchnęła pierwszą kostkę był Lech Wałęsa.
- Brama Brandenburska znajduje się na niemieckich rewersach monet 10, 20 i 50 eurocentów.
- W latach 2000-2002 cała budowla została zamknięta na czas renowacji wartej 6 mln euro. Huczne otwarcie odnowionego zabytku miało miejsce 3 października 2002, w 15. rocznicę Zjednoczenia Niemiec.
- Brama jest obecnie zamknięta dla samochodów. Są jednak propozycje by za opłatą wydawać pozwolenia na przejazd np. limuzyn ślubnych.
Reichstag
Reichstag, siedziba niemieckiego parlamentu, jeden z symboli Berlina. Posiada burzliwą historię, nierozerwalnie związaną z historią Niemiec. Jego mury były przez dwa stulecia niemym świadkami zmieniających się ustrojów państwa niemieckiego- Cesarstwa, Republiki Weimarskiej, III Rzeszy, Berlina podzielonego murem i w końcu ponownie zjednoczonych Niemiec.
Reichstag w liczbach
- Wysokość (z kopułą): 54 m
- Powierzchnia użytkowa: 13 290 m²
- Odwiedzających (maks.): 8000 osób/dziennie
- Ustawy od 1949 r.: ponad 6600
- Posłów: 620
- Średnica kopuły: 40 m
Budynek w swojej pierwotnej wersji został zaprojektowany przez Paula Wallota pochodzącego z Frankfurtu, jednego z 200 architektów biorących udział w konkursie na projekt nowej siedziby parlamentu zjednoczonych (w 1871 r.) Niemiec. Budowa rozpoczęła się w 1884, a zakończyła w 1894 roku, kiedy to Reichstag stał się oficjalną siedzibą parlamentu Cesarstwa Niemieckiego.
Po zakończeniu I wojny światowej i upadku Cesarstwa, Reichstag (w niezmienionej nazwie) stał się siedzibą parlamentu Republiki Weimarskiej (1919 – 1933), której powstanie było nota bene proklamowane na jednym z balkonów budynku.
27 lutego 1933 r. budynek uczestniczył w wydarzeniu, które zmieniło historię Niemiec i świata. Tego dnia wybuchł bowiem słynny pożar Reichstagu, który był dla Adolfa Hitlera pretekstem do całkowitego przejęcia władzy. Okoliczności tego zdarzenia nie zostały nigdy do końca wyjaśnione. Większość historyków przyjmuje, że ogień został podłożony przez Nazistów, którzy następnie o czyn ten oskarżyli i skazali na śmierć holenderskiego komunistę Marinusa van der Lubbego.
W czasach rządów III Rzeszy ruiny obiektu nie były odbudowywane. W 1945 r. w trakcie Bitwy o Berlin Reichstag był symbolicznym celem bombardowań Armii Czerwonej, które przyczyniły się do jeszcze większych zniszczeń.
Kopuła
Szklana kopuła Reichstagu należy do najbardziej rozpoznawalnych konstrukcji Berlina. Ważąca 1200 ton szklano-stalowa kopuła stanowi sklepienie dla sali parlamentu. Goście poruszający się po spiralnej rampie mogą obserwować równocześnie otoczenie gmachu, jak i debatujących poniżej członków Bundestagu. Ma to bardzo symboliczny wymiar – obywatele bowiem mogą dosłownie patrzeć na ręce posłom, na których wcześniej oddawali głosy w wyborach.
Długość drogi z dołu do wierzchołka kopuły to 230 metrów. W trakcie tej nietypowej wspinaczki warto posłuchać audioprzewodnika, z którego można dowiedzieć się wielu informacji na temat samego obiektu, okolicznych budynków i pracy parlamentu.
Po II wojnie światowej budynek znalazł się po stronie Berlina Zachodniego, ale tuż obok przechodził Mur Berliński. Stolica RFN została przeniesiona do Bonn, a Reichstag zaczynał popadać w zapomnienie. Na szczęście w 1956 r. postanowiono o jego odbudowie. Resztki oryginalnej konstrukcji zostały usunięte, po czym w latach 1961-64 gmach wybudowano niemal od nowa według projektu Paula Baumgartena. Jednak aż do 1990 r. budynek wykorzystywano jedynie okazjonalnie, a parlament ciągle gromadził się w Bonn.
Po zjednoczeniu Niemiec i decyzji o przeniesieniu stolicy do Berlina Reichstag miał znowu stać się najważniejszym budynkiem kraju. Jednak wcześniej konieczne było przystosowanie go do tak ważnej roli. W tym celu ogłoszono międzynarodowy konkurs architektoniczny. Zwycięzcą został Norman Foster, który zaproponował odważny pomysł połączenia tradycji z nowoczesnością – historyczny obiekt zyskał ogromną szklaną kopułę. Warta miliardy marek przebudowa zakończyła się w 1999 roku, a pierwsze posiedzenie Bundestagu odbyło się 19 kwietnia tego samego roku.
Obecnie Reichstag jest jedną z najpopularniejszych atrakcji turystycznych miasta. W latach 1999-2012 odwiedziło go ponad 15 mln turystów!
Plac Poczdamski
Jedna z wizytówek współczesnego Berlina. Zbudowany od podstaw nowy Plac Poczdamski jest przykładem znakomitej nowoczesnej architektury, z imponująca kopułą Sony Center, które trzeba zobaczyć. Warto przyjść tu po zmierzchu, aby zobaczyć wspaniałą grę świateł i odpocząć na patio w pubie, czy piwiarni.
W latach XX w. wieku Plac Poczdamski stanowił serce miasta, węzeł komunikacyjny między wschodnią i zachodnią częścią miasta. Był jednym z najruchliwszych miejsc w Europie, to tu zainstalowano pierwszą sygnalizację świetlną na starym kontynencie.
Plac został niemal całkowicie zniszczony w czasie II wojny światowej. W czasie zimnej wojny znajdował się na granicy Berlina Zachodniego i Wschodniego, tędy przebiegał Mur Berliński. W tej nadgranicznej strefie nie prowadzono żadnych inwestycji przez ponad 40 lat. Szansa na zmianę pojawiła się po upadku Muru – szansa na stworzenie od podstaw całego kwartału miasta. Konkurs na „pomysł zagospodarowania Placu Poczdamskiego/Placu Lipskiego” wygrali w 1991 roku architekci Heinz Hilmer i Christoph Sattler. Ich koncepcja opierała się na modelu „europejskiego miasta”, które świadomie rezygnuje z gęstej zabudowy wieżowców.
Potsdamer Platz stał się największym placem budowy w Europie, projekt realizowali najwybitniejsi światowi architekci. Przez zaledwie 5 lat powstało nowe centrum miejskie. W 1993 r. rozpoczęła się budowa kompleksu DaimlerChrysler, a w 2000 r. ukończono budowę Sony Center, według projektu Helmuta Jahna, charakteryzujące się futurystyczną architekturą z imponującą kopułą, otwartym, publicznym patio i grą świateł na szklanych fasadach.
http://www.natemat.com.pl/berlin/berlin-miejsca/plac-poczdamski.html
WSTECZ